Pulpa adını verdiğimiz bölüm, sırasıyla mine ve dentin tabakasının altında yer alan dişin orta kısmındaki boşluktur. Bu boşluğun, dişin taç kısmındaki bölümü pulpa odası olarak adlandırılır. Dişin kök kısmı boyunca devam eden bu boşluk, daralarak küçük bir kanal haline gelip kök kanalı olarak adlandırılır. Azı dişleri ağzın arka bölümünde yer alır, genellikle iki ya da üç köke sahiptirler. Diğer dişlerinse bir kökü vardır. Birden fazla köke sahip dişlerde, her bir kökün kendisine ait kanalı vardır; her kök kanalı, küçük delikle kök bitiminde sonlanır. Pulpa odası ve kök kanalları, pulpa adı verilen canlı dokuları barındırır, burada kollara ayrılan çene kemiğine uzanan damarlar ve sinirler bulunmaktadır. Bu damar ve sinirler, kan yolıyla pulpayı besler ve enfeksiyona karşı korur. Pulpa, yanlış bir anlayışla sinirler olarak tanımlansa da; sinirler, pulpayı oluşturan canlı dokuların sadece bir parçasıdır. Pulpada oluşan enfeksiyonun sebebi bakterilerdir. Bakteriler, dişteki çürük veya kırık yoluyla pulpaya doğru ilerler, bakteri istilası önce pulpa odasında başlar ve savunmayı yıkar. Ardından kök kanalı boyunca ilerleyerek pulpaya tamamen zarar verir.
KENDİSİNİ TAMİR EDEMEZ
Dişin kök kanallarındaki canlı doku (pulpa) iltihaplanmışsa veya canlılığını sürdüremeyecek durumdaysa, dişi kurtarmak için kanal tedavisi gerekir. Çünkü bu dokunun, vücuttaki diğer dokular gibi kendisini yenileme ve tamir etme kabiliyeti yoktur. Derin çürükler, dişte oluşan kırık ve çatlaklar, pulpanın iltihaplanmasına yol açabilir. Buna ek olarak dişe gelen travmalar, dişi besleyen damar ve sinirlerin kopmasına ve dişin canlılığını yitirmesine sebep olabilir.
KANAL TEDAVİSİNİN AŞAMALARI
Diş sinirine girişin sağlanması: Öncelikle radyografi alınarak sorunlu diş görülür; dişte hâlâ canlı dokular varsa lokal anestezi yapılır, varsa dişteki çürükler temizlenir, diş köküne ulaşabilmek için kavite açılır. Bu giriş kavitesi arka dişlerde çiğneyici yüzeyden, ön dişlerdeyse dişin arkasından açılır.
Dişin temizlenmesi: Bu aşama, dişin iç kısmının temizlenmesidir. Bu temizleme işlemiyle diş içerisinde yer alan bakteriler, toksinler ve artıklar uzaklaştırılır, hasar görmüş pulpa dokusu çıkartılır. Kök kanalları genişletilir ve şekillendirilir. Temizleme işleminin büyük kısmı kök kanal eğesi adı verilen aletlerle ve bol yıkama işlemiyle gerçekleştirilir. Kök kanal dolgusunun yerleştirilmesi: Diş tam olarak temizlendikten sonra 'Gutta Percha' adı verilen konik uçlu, kauçuk bir malzeme kanallara yerleştirilir ve yapıştırılır. Daha sonrasında dişin üst kısmı kron kısmı dediğimiz bölümünün dolgusu yapılarak tedavi bitirilir.
