Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu,dikkat,konsantrasyon,hareketlilik ve
dürtüsellik alanlarında yaşanan problemlerle açığa çıkan nörogelişimsel
bozukluklardan biridir.Çocukluk çağından başlayıp ergenlik ve yetişkinlikte de devam
eden bir süreçtir.Tedavi ile de yarar gören hastalıklardan bir tanesidir.DEHB beyinde
dopamin hormonunun yetersiz işlevi söz konusu,hangi bölgede yetersiz işliyorsa o
bölgede problem gözlenmektedir.Bazı çocuklarda dürtüsellik bazı çocuklarda duygu
düzenleyememe durumu görülmektedir.
DEHB’li çocukların normal gelişim gösteren çocuklara oranla dikkat süreleri daha
kısadır.Normal gelişim gösteren çocukların dikkat süreleri ;
3-4 aylarda en az 5 sn
8-10 aylarda en az 30 sn
1-2 yaşlarda en az 2 dakika
3-4 yaşlarda en az 5 dakika
5-6 yaşlarda en az 10-15 dakika
7 yaşında en az 20 dakika olmalıdır.
DEHB’nin çocuklukta belirtileri şu şekildedir;
Dikkatsizlik;dikkatlerini bir noktada toplayamazlar,örneğin derslerde okuma
etkinliklerinde sıra ona geldiğinde hiçbir zaman doğru yeri bulamaz.Eşya ve oyuncakları
sık sık kaybederler,verilen sorumluluk ve görevleri unutma gibi belirtilerle dikkat
problemi olduğunu işaret etmektedirler.
Hareketlilik;bu çocuklar “dur-düşün-hareket et”mekanizmasında sorunlar yaşarlar bu
sebeple tehlikenin farkına varmadan davranışın sonunu düşünmeden hareket
ederler.Her hareketli çocuk DEHB tanısı almaz fakat bu çocuklarda yaşıtlarına oranla
hareketliliğin fazla olduğu ve bu durumun evde,okulda,arkadaş ortamında kişinin
D İ K K A T
E K S İ K L İ Ğ İ V E
H İ P E R A K T İ V İ T E
B O Z U K L U Ğ U
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
İşlevselliğini azaltarak çevresinde sorun oluşturduğu durumlarda dikkate alınmalıdır.
Dürtüsellik;Dürtüselliğin yoğun olduğu çocuklarda sıra bekleyememe,sorulan soru
bitmeden cevap verme,başkalarının sözünü kesme,aklına geleni hemen yapma gibi
davranışlarla karakterizedir.;
DEHB’li çocukların beslendiği temel duygu hazdır.Haz duydukları herhangi bir şeyle
saatlerce ilgilenebilirler.Örneğin; saatlerce bilgisayar oyunu oynayan çocuklar
dikkatlerini ayırmadan o yunu oynayabilirler.Bu durumda dikkat eksikliği görülmez.Bu
durum ebeveynleri yanıltmamalıdır.
Her dikkat eksikliği olan çocukta hiperaktivite görülmez.Hiperaktivite görülmediği
gibi bu kişiler çok durgun sakin ve kaygılı olabilirler.Dikkat eksikliği olan çocuğun
hiperaktivite de olduğu yanılgısı ebeveynlerin tedaviye geç başvurmalarına sebep
olmaktadır.
Ebeveynler neler yapabilir?
DEHB’li çocuklar okulda,evde,dışarıda çok zorlu davranışlar sergileyebilirler.Bu tür
çocuklar hızla giden arabalar gibidir bu nedenle frene ihtiyaçları vardır.Ebeveynlerin bu
tür durumlarda yapması gereken en önemli şey çocuğa sınır koymalıdır.Çocukların sınır
ve disipline ihtiyacı vardır.Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteler yapılabilir.Basit
yönergeler verilmelidir.Bu durum sakince ve açıklayıcı ifadelerle
olmalıdır.Basketbol,futbol,yüzme gibi enerjisini harcayabileceği aktiviteler sunulmalı ve
bunlar için zaman tanınmalıdır.Bu tür davranışların her alanda işlevselliği azalttığı
durumlarda bir uzmana danışılmalıdır.
PSİKOLOG
AMİNE MİRZEOĞLU